کلیات پروژه طراحی معماری مسجد و حسینیه علی اکبری های نوغان
در این پروژه، طراحی نما و فضای بام حسینیه و مسجد علی اکبری‌های نوغان مشهد، نه تنها از نظر ابعادی و حجمی بلکه از دیدگاه ارزش‌های فرهنگی و سنتی ایرانی نیز دارای دقت و توجه فراوان است.
در ادامه به توضیحاتی جامع در خصوص مقیاس، استفاده از متریال‌های اصیل، اصلاحات معماری و نقش ویژه فضای بام و انتقال تاسیسات پرداخته می‌شود.
۱. مقیاس و حجم بنا
ابعاد و تقسیم‌بندی حجم:
پروژه بر روی یک زمین به مساحت ۱۳۰۰ متر مربع اجرا شده و با حدود ۱۳۰۰۰ متر مربع زیر بنا در دو فاز برنامه‌ریزی گردیده است.
فاز اول: شامل ۵۶۰۰ متر مربع فضای مسجد (شامل طبقات منهای ۳ تا همکف) می‌شود که کاربری‌هایی نظیر نماز، شبستان اصلی (با ارتفاع شبستان ۸ متر در بخش برادران و نیم‌طبقه با ارتفاع ۳.۵ متر برای خواهران) و فضاهای ورزشی، استخر و کلاس‌های آموزشی قرآن در طبقات پایین‌تر را در بر می‌گیرد.
فاز دوم: با ۷۴۰۰ متر مربع فضای اقامتی در ۹ طبقه، به عنوان ادامه و تکمیل عملکرد فرهنگی و اجتماعی بنا در نظر گرفته شده است.
این تقسیم‌بندی دقیق از نظر مقیاس و حجم، امکان بهره‌برداری بهینه از فضاها و ایجاد یک سیرکولاسیون منطقی میان بخش‌های مختلف بنا را فراهم می‌کند.
۲. استفاده از آجر و متریال‌های اصیل ایرانی در نما
تکیه بر اصالت معماری سنتی:
طراحی نمای این مجموعه با بهره‌گیری از متریال‌های سنتی مانند آجرهای اصیل و کاشی معرق به گونه‌ای است که نه تنها به حفظ هویت معماری ایرانی-اسلامی کمک می‌کند بلکه جزئیات ریز و دقیق در سطح نما، حس اصالت و ارتباط عمیق با تاریخ معماری ایران را القا می‌کند.
جزئیات و موتیف‌های معماری:
استفاده از الگوهای هندسی و موتیف‌های تکرارشونده در تزئین نما، همراه با بهره‌گیری از بافت‌های آجر و نقوش کاشی، باعث ایجاد یک پویا‌‌سازی بصری می‌شود. این رویکرد در طراحی، علاوه بر ایجاد جذابیت ظاهری، به تقویت ارتباط بین فضای داخلی و بیرونی بنا کمک می‌کند.
در این ویدئو، شما می‌توانید جزییات بی‌نظیر معماری مسجد علی‌اکبری نوغان مشهد را مشاهده کنید. سنگ‌های ازاره مسجد که با سنگ اونیکس و نورپردازی پشت آن روشن و خاموش می‌شوند، ترکیب زیبایی را ایجاد کرده‌اند. همچنین، ترکیب سنگ اونیکس یا مرمر با کاشی‌های هفت‌رنگ با طرح‌های ختایی و اسلیمی در محراب مسجد، فضایی روحانی و زیبا خلق کرده است. شبستان اصلی مسجد با ظرفیت حدود 1200 نفر در مراسمات مذهبی استفاده می‌شود و شبستان خواهران در نیم‌طبقه و مشرف به شبستان اصلی قرار دارد. گنبد بزرگ این مسجد در سقف شبستان بدون هیچ‌گونه ستون سازه‌ای طراحی شده و گنبد معلق است که زیبایی خاصی به این فضای عبادی می‌بخشد.
۳. اصلاحات معماری و جابجایی فضاهای داخلی
بازتعریف فضاهای اصلی:
در این پروژه، با هدف احیای فضاهای اصلی مسجد و حسینیه، اصلاحاتی در برنامه‌بندی داخلی صورت گرفته است. فضاهای مختلف از جمله شبستان، کلاس‌های آموزشی، فضای ورزشی و خدماتی با یکدیگر در تعامل بهینه‌ای قرار گرفته‌اند تا علاوه بر کاربری بهینه، یک جریان ارتباطی پیوسته میان آن‌ها ایجاد شود.
سیرکولاسیون و ارتباطات فضایی:
طراحی مسیرهای ورود و خروج، درگاه‌های دسترسی به فضاهای خدماتی (مانند وضوخانه‌ها و سرویس‌ها) و تقسیم‌بندی دقیق مناطق عمومی و خصوصی، به گونه‌ای انجام شده است که سیرکولاسیون افراد در بنا هم از نظر معنوی و هم از نظر عملکردی روان و بی‌دردسر باشد. این نکته به ویژه در کنترل جمعیت در شبستان‌های اصلی و ایجاد خروجی‌های اضطراری در مواقع پیک اهمیت ویژه‌ای دارد.
۴. احیای فضای بام و انتقال تاسیسات
فضای بام سبز حسینیه:
قسمت بام به عنوان فضای سبز حسینیه در طبقه +۲، علاوه بر ارائه یک چشم‌انداز متفاوت از بنا، به عنوان محلی برای فضای پذیرایی، آشپزخانه اصلی نیمه‌صنعتی و سالن پذیرایی (با ظرفیت حدود ۱۷۰ صندلی) طراحی شده است.
جابجایی تاسیسات:
یکی از چالش‌های مهم در بهره‌برداری از فضای بام، مدیریت تاسیسات مکانیکی و فنی است. در این پروژه، تاسیسات با دقت از بخش‌هایی که دید از خیابان و مداخل به فضاهای اصلی را مختل می‌کرد، به پشت گنبد منتقل شده‌اند. این انتقال نه تنها به ایجاد فضای باز و بدون موانع برای بام سبز منجر شده است بلکه از نظر عملکردی نیز موجب بهبود تهویه، کاهش نویز و افزایش بهره‌وری سیستم‌های فنی شده است.
۵. ارزش تاریخی و فرهنگی تکیه و حسینیه علی اکبری‌ها
قدمتی دیرین و اصالت معنوی:
تکیه و حسینیه علی اکبری‌های نوغان مشهد، با سابقه‌ای طولانی در تاریخ معماری مذهبی، همواره به عنوان نمادی از اصالت و میراث فرهنگی شناخته شده‌اند. طراحی این پروژه، علاوه بر توجه به استانداردهای مدرن، سعی در احیای روح و عملکرد تاریخی این بناها داشته است.
ادامه سنت و نوآوری:
با استفاده از زبان معماری سنتی و در عین حال بهره‌گیری از فناوری‌ها و اصول مدرن در برنامه‌ریزی فضا، این پروژه نه تنها میراث گذشته را پاس می‌دارد بلکه پاسخگوی نیازهای امروز و آینده جامعه مذهبی و فرهنگی می‌شود.
جمع‌بندی
طرح کلی این پروژه با تاکید بر مقیاس دقیق بنا، استفاده از متریال‌های اصیل ایرانی، اصلاحات معماری هوشمندانه در جابجایی فضاها و ایجاد یک سیرکولاسیون ارتباطی بی‌نقص، تلاش کرده است تا هم از لحاظ ظاهری و هم از لحاظ عملکردی، پاسخی جامع به نیازهای معماری مدرن در حوزه بنای مذهبی ارائه دهد. استفاده از آجر و جزئیات ظریف نمایی، همراه با انتقال هوشمندانه تاسیسات به جهت بهره‌گیری از فضای بام سبز، تمامی این موارد در کنار یادآوری قدمت تاریخی و فرهنگی تکیه و حسینیه علی اکبری‌ها، موجب شده است تا این پروژه به عنوان نمونه‌ای برجسته از تلفیق سنت و نوآوری در معماری مذهبی مطرح گردد.
